COVID-19: Tiếng Việt



Những người dễ bị lây bịnh

Nếu bạn là người dễ dàng bị mắc bịnh COVID-19, bạn cần:

  • Dự trữ mọi thứ thường dùng.
  • Hằng ngày nhớ cẩn thận giữ khoảng cách giữa mình và người chung quanh.
  • Khi ở nơi công cộng, tránh xa người bịnh, hạn chế sự gần gũi và thường xuyên rửa tay.
  • Tránh xa đám đông càng nhiều càng tốt.
  • Tránh đi tàu thủy và đi máy bay nếu không cần thiết.
  • Trong lúc bịnh dịch lan tràn trong cộng đồng cùa bạn, ở nhà càng nhiều càng tốt để hạn chế nguy cơ bị lây.

Dân dễ bị lây gồm những người sau đây:

  • 60 tuổi hoặc lớn hơn.
  • Những người đang mang bịnh sẳn như bịnh tim, bịnh phổi, tiểu đường, thận, hệ thống miễn dịch yếu.

Bổ xung thêm các lời hướng dẫn:

Nên có sẵn trong tay đồ dự trữ

  • Gọi nhân viên chăm lo sức khỏe của bạn xin thêm thuốc men cần thiết để có sẳn trong tay trong trường hợp bịnh dịch lan tràn nơi bạn cư ngụ và bạn phải ở trong nhà trong một thời gian dài.
  • Nếu không được cấp thêm thuốc để dự trữ, bạn nên đặt mua bằng đường bưu điện.
  • Nên có sẳn những loại thuốc không cần toa bác sĩ và đồ dùng cho y tế (khan giấy, chẳng hạn…)để trị sốt và những bịnh trạng khác. Phần lớn, mọi người sẽ bình phục bịnh COVID-19 tại nhà.
  • Nên có đủ đồ dùng và thực phẩm sẳn trong nhà để chuẩn bị trường hợp bạn phải ở nhà trong một thời gian.

Những điều cần thận trọng hàng ngày

  • Tránh gần gũi với người bị binh.
  • Điều cần làm mỗi ngày để ngăn ngừa:
    • Làm sạch tay thường xuyên
    • Rửa tay bằng xà phòng và nước ít nhất là 20 giây, nhất là sau khi hỷ mũi, ho, ắt xì, hoặc ở nơi công cộng.
    • Nếu nước và xà phòng không có sẵn, dùng thuốc chùi tay khô có ít nhất 60% chất alcohol.
    • Nếu có thể làm được, tránh chạm vào các mặt phẳng nơi công cộng- nút thang máy, tay nắm cửa, đồ vịn tay, bắt tay, và các thứ khác. Dùng khăn giấy hoặc tay áo để che bàn tay hay ngón tay nếu bạn cần phải đụng thứ gì đó.
    • Nhớ rửa tay sau khi chạm vào đồ đạc nơi công cộng.
    • Tránh sờ mặt, mũi, miệng.
    • Chùi và tẩy rửa trong nhà để tẩy trùng: Nhớ thực hành lau chùi thường xuyên những bề mặt thường chạm đến (như: bàn ăn, tay nắmcửa, công tắc đèn, đồ cầm tay, bàn giấy, cầu tiêu, vòi vặn nước, bồn rửa và điện thoại cầm tay.
    • Tránh đám đông, nhất là chỗ không thoáng khí. Bạn dễ bị nguy cơ lây bịnh COVID-19 khi ở trong đám đông, nơi thiếu không khí ra vào và nếu trong đàm đông đó có người bịnh sẳn.
    • Nên tránh những chuyến du lịch không cần thiết bao gồm máy bay, và nhất là tránh đi du lịch bằng tàu.
    • Nếu dịch COVID-19 lan tràn ở địa phương bạn ở, bạn phải thận trọng hơn nữa giữ khoảng cách giữa bạn và những người khác để hạn chế thêm sự lan nhiễm của con vi khuẩn mới này.
    • Ở nhà càng nhiều càng tốt.
    • Nhờ ai trong gia đình đem thực phẩm tới nhà bạn, hoặc nhờ bạn bè, hay các cửa tiệm quảng cáo trên mạng.

Thảo một chương trình phải làm gì nếu bạn bị bịnh:

  • Thảo luận với người chăm sóc sức khỏe của bạn để biết thêm chi tiết về việc theo dõi sức khỏe của bạn và các triệu chứng nếu có của bịnh COVID-19
  • Liên lạc với mọi người bằng điện thoại hay email. Bạn nên nhờ sự giúp đỡ từ bạn bè, gia đình, hàng xóm, nhân viên y tế địa phương, vân vân nếu bạn mắc bịnh.
  • Nên quyết định ai là người có thể chăm sóc cho bạn nếu người hiện lo cho bạn bị ngã bịnh.

Kiễm soát triệu chứng phát triển và những dấu hiệu cảnh báo khẩn cấp

  • Chú ý những triệu chứng phát hiện của bịnh COVID-19 gồm: sốt, ho, và hơi thở đứt quãng. Nếu nghi là bạn đang có các triệu chứng đó, gọi bác sĩ của bạn.
  • Nếu cơ thể bạn phát triễn các triệu chứng khẩn cấp của bịnh COVID-19, lập tức tìm sự giúp đỡ y tế ngay tức khắc. Ở người lớn tuổi, những dấu hiệu khẩn cấp như sau:
    • Khó thở hoặc hơi thở bị đứt quãng
    • Đau liên tục hay bị nặng ngực
    • Triệu chứng hoang mang lẫn lộn hoặc không được tỉnh táo
    • Xanh môi và mặt tái xạm

*Danh sách này không bao gồm tất cả. Xin liên lạc người chăm sóc sức khỏe bạn để biết triệu chứng nào là tối hiểm hoặc đáng được lưu ý.

Phải làm gì nếu tôi bị bịnh

  • Ở nhà và gọi bác sĩ
  • Gọi nhân viên chăm lo sức khỏe của bạn báo cáo các triệu chứng bạn đang có. Cho họ biết là bạn đang bị hoặc có thể đang bị COVID-19. Biết được những điều này, họ sẽ tìm cách chữa trị cho bạn và gìn giữ các người khác không bị nhiễm bịnh hoặc lây bịnh.
  • Nếu bịnh bạn không đến nổi phải vô nhà thương, bạn có thể tự hồi phục tại nhà. Theo lời hướng dẫn cùa CDC hay là trung tâm kiểm soát bịnh tật để biết cách tự chăm sóc tại nhà.
  • Nên biết khi nào cần gọi cứu cấp khẩn cấp
  • Gọi nhân viện chăm sóc y tế tức khắc nếu có những triệu chứng khẩn cấp ở trên.

Những người khác có thể làm gì để giúp đỡ các vị cao niên

Cộng đồng giúp đỡ người già

  • Những kế hoạch dự thảo chuẩn bị để đối phó với COVID-19 trong cộng đồng cần bao gồm các vị cao niên và những người tàn tật, kể cả các cơ quan giúp đỡ họ, để cho họ giữ niềm tin rằng những gì họ cần không bị quên lãng.
    • Nhiều vị cao niên sống trong cộng đồng. Họ thường lệ thuộc vào các dịch vụ và sự giúp đỡ đến tận nhà hoặc đến cộng đồng để duy trì sức khỏe và sự độc lập của họ.
  • Những nhà chăm sóc dài hạn nên cảnh giác đề bảo vệ sự triền nhiểm bịnh COVID-19. Tin tức cần biết về những cơ sở chăm sóc dài hạn có thể tìm nơi đây.

Gia đình và những người giúp đỡ

  • Cần nên biết người thân của bạn đang uống các loại thuốc gì và nếu được, giúp họ trữ thêm để có sẳn trong tay khi cần đến.
  • Xem xét coi đồ ăn và các dụng cụ y tế khác có đầy đủ không (bình dưỡng khí, tả, bình lọc máu, đồ chữa vết thương) và thảo sẳn điều cần phải làm nếu thiếu hụt.
  • Dự trử sẵn các đồ khó hư để giảm bớt việc đi chợ.
  • Nếu bạn là người chăm sóc cho người thân hiện ở cơ sở chăm sóc, nhớ theo dõi tình trạng, hỏi thăm thường xuyên về sức khỏe của các vị ngụ trong viện và cách đối phó nếu bịch dịch lan tràn.

Những câu thường hỏi

COVID-19 là gì?

COVID -19 là bịnh gây ra từ con vi rút đường hô hấp phát hiện từ Wuhan, tỉnh Hubei Trung Quốc. Đây là vi-rút mới chưa từng làm con người bị bịnh bao giờ. Trên toàn thế giới, COVID-19 làm cho hàng ngàn người bị nhiễm trùng, bị bịnh và có khi chết. Từ khi con vi rút tiếp tục lan tràn, tin tức thông báo đã có ít nhất cả trăm quốc gia, kể cả Hoa Kỳ.

Hiện nay ai là người dễ bị vướng bịnh?

Ai cũng có thể mắc bịnh bởi COVID-19, Đa số người nhuốm bịnh COVID-19 trong Quận Montgomery đều có những triệu chứng từ nhẹ đến trung bình. Hiện nay, người dễ có nguy cơ nhiễm bịnh nhất là những người sau đây:

  • Các vị cao niên (trên 60 tuổi)
  • Các vị đang có bịnh kinh niên trầm trọng như bịnh tim, tiểu đường, binh phổi 

Các vị đang có bịnh kinh niên trầm trọng như bịnh tim, tiểu đường, binh phổi     Có lời hướng dẫn nào cho những người dễ bị lây nhiễm, các vị trên 60 tuổi, và các vị với bịnh trạng có sẵn dễ dàng bị thêm nguy cơ?

Nếu bạn là người có nguy cơ dễ bị nhiễm bịnh cao bởi COVID-19, bạn nên:

  • Đề phòng hằng ngày nhớ giữ khoảng cách giữa bạn và người chung quanh.
  • Tránh những sinh hoạt chung với những người trong gia đình
  • Tránh đi ra ngoài ngoại trừ những trường hợp tối cần, tránh xa người bị bịnh, hạn chế đến gần và rửa tay thường xuyên.
  • Tránh xa đám đông càng nhiều càng tốt.
  • Tránh du lịch bằng tàu và bằng máy bay nếu không cần thiết.
  • Nên ở trong nhà tối đa để giảm khả năng bị tiếp cận với vi rút.

Nhóm người có khả năng dễ bị lây nhiễm gồm:

  • Trên 60 tuổi.
  • Nhửng người sức khỏe có vấn đề như bị bịnh tim, phổi, tiểu đường, thận và hệ thống miễn dịch yếu.
  • Xem hướng dẫn thêm dưới đây.

COVID-19 lây như thế nào, triệu chứng lây ra sao và tôi có thể làm được gì để giãm bớt sự lây lan?

COVID-19 lan truyền qua:

  • ho và nhảy mủi tạo ra giọt nước từ bộ hô hấp
  • liên hệ cá nhân gần gủi, như đụng chạm hoặc bắt tay.
  • Chạm vào đồ vật hay bề mặt có vi rút trên đó

Những triệu chứng:

  • Nóng sốt
  • Ho
  • Khó thở
  • Trong trường hợp trầm trọng hơn, viêm phổi (phổi bị nhiểm trùng)

Nếu người bị COVID-19, việc gì sẽ xảy ra cho họ?

Đa số sẽ bình phục. Gần 80% có triệu chứng nhẹ hoặc trung bình. Người bịnh được khuyến khích ở trong nhà để tự bình phục, và cách ly với người chung quanh. Những người bị bịnh nên gọi bác sĩ gia đình hoặc phòng khám bịnh nếu bịnh trở nặng Hiện nay chưa có thuốc chữa bịnh COVID-19 vì bịnh này là bịnh mới xuất hiện.

 Một số bị nhiễm bịnh COVID-19 có thể dẫn tới bịnh trầm trọng, và một số trường hợp bị chết. Nếu có người bị COVID-19 trầm trọng, họ cần phải được chở vô bịnh viện. Những người già và những người có sẳn bịnh là những người có khả năng bị bịnh nặng cao hơn. Thí dụ những người đang mang sẳn bịnh như ung thư, tiểu đường, bịnh tim, COPD, và những trường hợp khác làm cho hệ thống miễn dịch không có khả năng chống lại vi trùng.

Tôi có thể làm gì để bảo vệ tôi và người khác?

Để ngăn ngừa sự lan tràn của COVID-19, điều quan trọng là mọi người phải hết sức cẩn thận. Ở nhà và thực hành giữ khoảng cách giao tiếp càng nhiều càng tốt, đây là những điều tối cần thiết để chận đứng được sự lây lan của trận dịch này. Hiện tại chưa có vắc xin để ngừa COVID-19. Cho nên điều quan trọng là mỗi ngày bạn phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa để hạn chế sự lây lan của bịnh.

  • Ai có thể làm việc tại nhà thì nên ở nhà.
  • Hạn chế đi ra ngoài ngoại trừ trường hợp tối cần, và nhớ giữ khoảng cách ít nhất là 2 mét với những người khác không phải là người trong nhà.
  • Tránh tụ họp từng nhóm
  • Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ấm tối thiểu là 20 giây.
  • Dùng thuốc rửa tay diệt vi khuẩn khô có ít nhất 60 phần trăm chất alcohol nếu không có nước và xà phòng.
  • Chùi và tẩy rửa thường xuyên các đồ vật và bề mặt mình thường đụng chạm, áp dụng phương cách tẩy rửa bình thường.
  • Che miệng khi ho và nhảy mũi bằng khăn giấy, ho và nhảy mũi vào tay áo hay cùi chỏ.
  • Tránh sờ mắt, mũi, và miệng.
  • Tránh tiếp xúc với người bịnh.
  • Nếu bạn bị bịnh, hãy ở nhà ngoại trừ đi kiếm sự chăm sóc y tế. Thông báo cho xếp của bạn biết bạn bị bịnh.

Tôi phải làm gì nếu tôi nghi là mình bị bịnh COVID-19?

Nếu bạn có triệu chứng của COVID-19 bạn nên gọi bác sĩ gia đình ngay và làm theo các lời hướng dẫn của bác sĩ. Sau khi thẩm định các triệu chứng của bạn, bác sĩ sẽ quyết định có cho bạn thử nghiệm hay không. Nếu các triệu chứng của bạn trung bình không đến nỗi, các bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn tự cách ly.

Nếu bạn được hướng dẫn tự cách ly:

  • Tách biệt bạn và các người khác trong gia đình
  • Hạn chế tiếp xúc với chó mèo và các súc vật khác khi có thể
  • Ở nhà 7 ngày sau khi có những triệu chứng VÀ 72 tiếng đồng hồ nếu không bị sốt không dùng thuốc giảm sốt
  • Nếu các triệu chứng trở nên tệ hơn gọi bác sĩ của bạn hay phòng cấp cứu.
  • Nếu bạn có những trệu chứng nguy kịch có thể nguy đến tính mạng, gọi 911.

Nếu triệu chứng của bạn trở nên trầm trọng:

  • Gọi bác sĩ của bạn hay phòng cấp cứu trước khi đi.

Dân chúng có nên đeo khẩu trang che mặt không?

Hiện nay CDC (Trung Tâm Kiểm Soát và Ngăn Ngừa Bệnh Tật) khuyên nên đeo khẩu trang che mặt tại những nơi khó giữ được khoảng cách giao tiếp. Trẻ em dưới 2 tuổi và những người bị khó thở được khuyến cáo không nên đeo khẩu trang che mặt. Mục đích của khẩu trang che mặt bằng vải là để ngăn ngừa những người khỏe mạnh nhưng bị lây vi rút COVID-19 bởi những giọt nước bắn ra từ cơ quan hô hấp của ai đó khi họ ở nơi công cộng. Cũng nên nhấn mạnh rằng khẩu trang che mặt vải không có được mức độ bảo vệ cao như khẩu trang giải phẩu hay khẩu trang phòng độc N95. Khẩu trang giải phẩu hay khẩu trang phòng độc N95 nên dành cho nhân viên y tế tuyến đầu. Khẩu trang vải che mặt nên:

  • Vừa khít, nhưng thoải mái áp vàomặt
  • Đeo chặt bằng dây đeo hay đeo chặt vào vành tai
  • Gồm nhiều lớp vải
  • Cho thở mà không bị hạn chế
  • Có thể giặt và sấy bằng máy mà không bị hư hay thay đổi hình dạng

Nếu quí vị đeo khẩu trang che mặt, việc quan trọng là nên giặt nó thường xuyên; và giặt được bằng máy giặt. Quí vị nên cẩn thận không đụng vào mắt, mũi và miệng khi dỡ khẩu trang xuống và rửa tay ngay.

Nếu quí vị muốn tự làm khẩu trang bằng vải, đây là những chỉ dẫn cách làm và vi-đê-o hướng dẫn:

Dân chúng phải làm thế nào để  được thử COVID-19?

Dân chúng người nghi mình bị vướng bịnh COVID-19 nên gọi bác sĩ của họ, bác sĩ sẽ chuẩn đoán nếu họ có dấu hiệu và triệu chứng giống như bịnh COVID-19. Họ sẽ quyết định có nên thử nghiệm hay không. Hướng dẫn việc thử nghiệm của Sở Kiểm Xoát Bịnh Tật (CDC) thay đổi liên tục. Xin lên mạng để biết tin cập nhật và thể thức ai là người cần phải được thử nghiệm. Hiện tại chưa có bán dụng cụ để thử COVID-19 tại nhà.Tôi phải làm gì để chuẩn bị kỹ càng hơn cho COVID-19?

Tôi phải làm gì để chuẩn bị kỹ càng hơn cho COVID-19?

Có đầy đủ các thuốc không toa và dụng cụ y tế trong nhà, trong đó gồm có: thuốc giảm đau, thuốc đau bụng, thuốc cảm và ho, nước có chất điện phân, và các loại thuốc bổ.

Trong trường hợp quí vị bị bịnh phải ở nhà để tự bình phục quí vị nên có đồ thử nhiệt độ, khăn giấy chùi tay và nước diệt khuẩn.

Bàn với gia đình và người thân về vấn đề chăm sóc cho họ như thế nào khi họ bị bịnh, hay là những chăm sóc cần thiết khi họ ở tại nhà quí vị.

Có đủ thức ăn và nước trong nhà cho hai tuần

Tôi có nên hũy bỏ đi du lịch nước ngoài hay không?

Hiện nay, CDC hay trung tâm kiểm soát bịnh tật cảnh báo các khách du lịch nên tránh  đi du lịch vòng quanh thế giới bằng tàu trên biển, cũng như trên sông, bởi vì nguy cơ truyền nhiểm của bịnh COVID-19 gia tăng trên tàu . Họ cũng khuyên những người lớn tuổi và những người có bịnh kinh niên (như bịnh tim, tiểu đường, viêm phổi) nên tránh đi du lịch, bởi vì họ có nguy cơ dễ bị bịnh trầm trọng. Những người có nguy cơ mắc bịnh trầm trọng được khuyến cáo nên tránh đi du lịch bằng máy bay nếu không thiết yếu.

Xem bản khuyến cáo du lịch tại trên mạng của trung tâm kiểm xoát bịnh tật CDC nếu bạn tính đi du lịch nước ngoài

Có điều gì tôi cần nên biết nữa hay không?

Đừng bêu xấu bất cứ người thuộc chủng tộc nào. Vi-rút không tấn công người dựa theo nhóm người hoặc chủng tộc nào. Nên tiếp tục nhận tin tức từ nơi chính thức và đáng tin cậy. Đặc biệt cảnh giác với các tin đồn, các thông tin sai và lừa đảo lưu hành trên mạng và các nơi khác. Tin tức y tế loan truyền từ truyền thông xã hội, ngoại trừ từ nơi đáng tin cậy, thông thường là sai.